វ៉ាស៊ីនតោន៖ប្រធានាធិបតី Donald Trump បានបញ្ជាក់ថា ពន្ធគយដ៏ធំធេងដែលលោកបានដាក់លើប្រទេសម៉ិកស៊ិក កាណាដា និងចិន អាចបង្កឱ្យមានការឈឺចាប់ “រយៈពេលខ្លី” សម្រាប់ជនជាតិអាមេរិក ខណៈដែលទីផ្សារសកលបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីការព្រួយបារម្ភថា ពន្ធគយទាំងនេះអាចធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងបង្កើនអតិផរណាឡើងវិញ។

លោក Trump បានមានប្រសាសន៍ថា លោកនឹងជជែកជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសកាណាដា និងម៉ិកស៊ិក នៅថ្ងៃចន្ទ (ថ្ងៃទី៣ ខែកុម្ភៈ) ដែលបានប្រកាសដាក់ពន្ធគយតបតវិញដូចគ្នា ប៉ុន្តែលោកមិនរំពឹងថា ពួកគេនឹងផ្លាស់ប្តូរគំនិតរបស់លោកឡើយ។

“ខ្ញុំមិនរំពឹងថានឹងមានអ្វីគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលនោះទេ” លោក Trump បានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាន នៅពេលលោកត្រឡប់មកវ៉ាស៊ីនតោនវិញពីដំណាក់ Mar-a-Lago របស់លោកនៅរដ្ឋហ្វ្លូរីដា។ “ពួកគេជំពាក់យើងប្រាក់ច្រើនណាស់ ហើយខ្ញុំប្រាកដថាពួកគេនឹងសងយើងវិញ។”

លោកក៏បានមានប្រសាសន៍ផងដែរថា ពន្ធគយនឹង “កើតឡើងជាក់ជាមិនខាន” ជាមួយសហភាពអឺរ៉ុប ប៉ុន្តែមិនបានបញ្ជាក់ពីពេលវេលាជាក់លាក់ទេ។

សេដ្ឋវិទូបាននិយាយថា ផែនការរបស់ប្រធានាធិបតីបក្សសាធារណរដ្ឋរូបនេះ ក្នុងការដាក់ពន្ធគយ២៥ភាគរយលើប្រទេសកាណាដា និងម៉ិកស៊ិក និង១០ភាគរយលើប្រទេសចិន ដែលជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំបំផុតទាំងបីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក នឹងធ្វើឱ្យកំណើនសេដ្ឋកិច្ចសកលយឺតយ៉ាវ និងធ្វើឱ្យថ្លៃទំនិញកើនឡើងសម្រាប់ជនជាតិអាមេរិក។

លោក Trump និយាយថា វាជាការចាំបាច់ដើម្បីទប់ស្កាត់ការធ្វើអន្តោប្រវេសន៍ និងការជួញដូរគ្រឿងញៀន ព្រមទាំងជំរុញឧស្សាហកម្មក្នុងស្រុក។

“យើងអាចនឹងមានការឈឺចាប់បន្តិចបន្តួចក្នុងរយៈពេលខ្លី ហើយប្រជាជនយល់ពីរឿងនេះ។ ប៉ុន្តែក្នុងរយៈពេលវែង សហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវបានគេបោកប្រាស់ដោយស្ទើរតែគ្រប់ប្រទេសនៅលើពិភពលោក” លោកមានប្រសាសន៍។

ប្រតិកម្មទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុកាលពីថ្ងៃចន្ទ បានឆ្លុះបញ្ចាំងពីការព្រួយបារម្ភអំពីផលប៉ះពាល់នៃសង្រ្គាមពាណិជ្ជកម្ម។ ទីផ្សារភាគហ៊ុនអាមេរិកបានធ្លាក់ចុះជាង២ភាគរយ។ ភាគហ៊ុននៅទូទាំងអាស៊ី រួមទាំងហុងកុង តូក្យូ និងសេអ៊ូល ក៏បានធ្លាក់ចុះប្រមាណ២ភាគរយដែរ។ ទីផ្សារចិនដីគោកត្រូវបានបិទដោយសារថ្ងៃឈប់សម្រាកបុណ្យចូលឆ្នាំចិន។

រូបិយប័ណ្ណយ័នចិន ដុល្លារកាណាដា និងប៉េសូម៉ិកស៊ិក បានធ្លាក់ថ្លៃធៀបនឹងដុល្លារអាមេរិកដែលកំពុងកើនឡើង។ ដោយសារកាណាដា និងម៉ិកស៊ិកជាប្រភពនាំចូលប្រេងឆៅធំជាងគេរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក តម្លៃប្រេងអាមេរិកបានកើនឡើងជាង១ដុល្លារ ខណៈដែលតម្លៃសាំងនាពេលអនាគតបានកើនឡើង៣ភាគរយ។

ក្រុមហ៊ុនអាមេរិកខាងជើងបានត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ពន្ធគយថ្មីដែលអាចបង្កការរំខានដល់ឧស្សាហកម្មនានា ចាប់ពីរថយន្តរហូតដល់ទំនិញប្រើប្រាស់ និងថាមពល។

ពន្ធគយរបស់លោក Trump នឹងគ្របដណ្តប់ស្ទើរតែពាក់កណ្តាលនៃការនាំចូលទាំងអស់របស់សហរដ្ឋអាមេរិក ហើយនឹងតម្រូវឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកបង្កើនផលិតកម្មក្នុងស្រុករបស់ខ្លួនឱ្យបានច្រើនជាងពីរដងដើម្បីបំពេញគម្លាត – ដែលជាកិច្ចការមិនអាចធ្វើទៅបានក្នុងរយៈពេលខ្លី នេះបើយោងតាមការវិភាគរបស់អ្នកសេដ្ឋកិច្ច។

“និយាយពីផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ការតានតឹងផ្នែកពាណិជ្ជកម្មដែលកាន់តែខ្លាំងឡើង គឺជាស្ថានភាពចាញ់-ចាញ់សម្រាប់គ្រប់ប្រទេសដែលពាក់ព័ន្ធ” នេះបើយោងតាមការសរសេររបស់អ្នកវិភាគក្នុងកំណត់ត្រាកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ។

អ្នកវិភាគផ្សេងទៀតបាននិយាយថា ពន្ធគយទាំងនេះអាចធ្វើឱ្យប្រទេសកាណាដា និងម៉ិកស៊ិកធ្លាក់ចូលក្នុងភាពធ្លាក់ចុះសេដ្ឋកិច្ច និងនាំមកនូវ “ភាពស្ទះសេដ្ឋកិច្ច” – អតិផរណាខ្ពស់ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចយឺត និងអត្រាគ្មានការងារធ្វើខ្ពស់ – នៅក្នុងប្រទេស។

• កាលបរិច្ឆេទផុតកំណត់ថ្ងៃអង្គារ

ពន្ធគយរបស់លោក Trump ដែលត្រូវបានគូសបញ្ជាក់ក្នុងបទបញ្ជាប្រតិបត្តិចំនួនបី នឹងចូលជាធរមាននៅម៉ោង១២.០១នាទីព្រឹកម៉ោងខាងកើត នៅថ្ងៃអង្គារ។

អ្នកវិភាគមួយចំនួនបាននិយាយថា នៅមានក្តីសង្ឃឹមខ្លះសម្រាប់ការចរចា ជាពិសេសជាមួយប្រទេសកាណាដា និងចិន។

សេដ្ឋវិទូរបស់ Goldman Sachs បាននិយាយថា ពន្ធគយទាំងនេះទំនងជាបណ្តោះអាសន្នទេ ប៉ុន្តេទស្សនវិស័យមិនច្បាស់លាស់ទេ ព្រោះសេតវិមានបានកំណត់លក្ខខណ្ឌទូទៅណាស់សម្រាប់ការដកចេញវិញ។

ឯកសារព័ត៌មានរបស់សេតវិមានមិនបានផ្តល់ព័ត៌មានលម្អិតអំពីអ្វីដែលប្រទេសទាំងបីត្រូវធ្វើដើម្បីទទួលបានការលើកលែងនោះទេ។

លោក Trump បានប្តេជ្ញាថានឹងរក្សាពន្ធគយទាំងនេះរហូតដល់អ្វីដែលលោកពិពណ៌នាថាជាគ្រាអាសន្នជាតិទាក់ទងនឹងថ្នាំហ្វេនតានីល ដែលជាថ្នាំញៀនប្រភេទអូពីអ៊ូអីដដ៏គ្រោះថ្នាក់ និងអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ចូលទៅសហរដ្ឋអាមេរិក បានបញ្ចប់។

ចិនបាននិយាយថា ខ្លួននឹងប្រឆាំងនឹងពន្ធគយទាំងនេះនៅអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក និងចាត់វិធានការតបតផ្សេងទៀត ប៉ុន្តែក៏បានទុកឱកាសសម្រាប់ការចរចាជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកផងដែរ។

ការប្រតិកម្មខ្លាំងបំផុតរបស់ចិនគឺទាក់ទងនឹងថ្នាំហ្វេនតានីល។

“ហ្វេនតានីលគឺជាបញ្ហារបស់អាមេរិក” ក្រសួងការបរទេសចិនបាននិយាយ ដោយបន្ថែមថា ចិនបានចាត់វិធានការយ៉ាងទូលំទូលាយដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងបញ្ហានេះ។

ប្រធានាធិបតីម៉ិកស៊ិក Claudia Sheinbaum ដោយលើកកណ្តាប់ដៃឡើងលើអាកាសក្នុងសុន្ទរកថាមួយនៅខាងក្រៅរាជធានី បានប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការប្រឈមមុខ។ អ្នកស្រីបានចោទប្រកាន់សហរដ្ឋអាមេរិកថាបរាជ័យក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាហ្វេនតានីលរបស់ខ្លួន និងបាននិយាយថា វានឹងមិនត្រូវបានដោះស្រាយដោយពន្ធគយទេ។

អ្នកស្រី Sheinbaum បាននិយាយថា អ្នកស្រីនឹងផ្តល់ព័ត៌មានលម្អិតបន្ថែមនៅថ្ងៃចន្ទ អំពីពន្ធគយតបតដែលអ្នកស្រីបានបញ្ជាកាលពីចុងសប្តាហ៍។

កាណាដាបាននិយាយកាលពីថ្ងៃអាទិត្យថា ខ្លួននឹងចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់ក្រោមស្ថាប័នអន្តរជាតិពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីប្រឆាំងនឹងពន្ធគយទាំងនេះ។

នាយករដ្ឋមន្ត្រី Justin Trudeau ក៏បានលើកទឹកចិត្តប្រជាជនកាណាដាកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ឱ្យធ្វើពហិការលើសម្ព័ន្ធមិត្តយូរអង្វែងរបស់ខ្លួន បន្ទាប់ពីបានបញ្ជាឱ្យដាក់ពន្ធគយតបតលើទំនិញអាមេរិកដែលមានតម្លៃ១៥៥ពាន់លានដុល្លារ ចាប់ពីប៊ឺរ និងស្រាទំពាំងបាយជូរ រហូតដល់ឈើ និងគ្រឿងប្រើប្រាស់។

មន្ត្រីកាណាដាបាននិយាយថា ពួកគេកំពុងរៀបចំវិធានការដើម្បីជួយអាជីវកម្មដែលអាចរងផលប៉ះពាល់ដោយសង្រ្គាមពាណិជ្ជកម្ម។

លោក Trump បានរិះគន់កាណាដាជាពិសេស ដោយអំពាវនាវឱ្យប្រទេសនេះក្លាយជារដ្ឋទី៥១របស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ លោកបាននិយាយថា កាណាដា “លែងមានលទ្ធភាពអាចរស់រានជាប្រទេសមួយបានទៀតហើយ” ដោយគ្មាន “ការឧបត្ថម្ភធនដ៏ច្រើន” របស់ខ្លួន។

• គ្រាអាសន្នជាតិ?

លោក Trump បានប្រកាសគ្រាអាសន្នជាតិក្រោមច្បាប់ពីរ គឺច្បាប់ស្តីពីអំណាចសេដ្ឋកិច្ចគ្រាអាសន្នអន្តរជាតិ និងច្បាប់ស្តីពីគ្រាអាសន្នជាតិ ដែលផ្តល់អំណាចទូលំទូលាយដល់ប្រធានាធិបតីក្នុងការដាក់ទណ្ឌកម្មដើម្បីដោះស្រាយវិបត្តិនានា។

មេធាវីពាណិជ្ជកម្មបាននិយាយថា លោក Trump អាចប្រឈមនឹងបណ្តឹងផ្លូវច្បាប់ចំពោះការសាកល្បងដែលហួសពីដែនកំណត់នៃច្បាប់សហរដ្ឋអាមេរិក។ សមាជិកសភាខ្លះមកពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យបានថ្កោលទោសអំពីអ្វីដែលពួកគេហៅថាជាការរំលោភបំពានយ៉ាងច្បាស់លើអំណាចប្រតិបត្តិ ខណៈដែលអ្នកផ្សេងទៀតបានព្រមានអំពីតម្លៃទំនិញដែលនឹងកើនឡើង។

សូម្បីតែសមាជិកគណបក្សសាធារណរដ្ឋមួយចំនួនក៏បានរិះគន់សកម្មភាពរបស់លោក Trump ដែរ។ “វានឹងត្រូវបង់ថ្លៃដោយអ្នកប្រើប្រាស់អាមេរិក។ ខ្ញុំមានន័យថា ហេតុអ្វីបានជាអ្នកចង់ប្រយុទ្ធជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អ្នកលើរឿងនេះ?” នេះជាសម្តីរបស់សមាជិកព្រឹទ្ធសភាសាធារណរដ្ឋ Mitch McConnell នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយជាមួយកម្មវិធី 60 Minutes របស់ CBS។

ការស្ទង់មតិរបស់ Reuters/Ipsos ដែលត្រូវបានចេញផ្សាយកាលពីសប្តាហ៍មុន បានបង្ហាញថា ជនជាតិអាមេរិកមានការបែងចែកគំនិតគ្នាលើពន្ធគយ ដោយ៥៤ភាគរយប្រឆាំងនឹងពន្ធគយថ្មីលើទំនិញនាំចូល និង៤៣ភាគរយគាំទ្រ ដោយសមាជិកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យប្រឆាំងច្រើនជាង ហើយសមាជិកគណបក្សសាធារណរដ្ឋគាំទ្រច្រើនជាង។

• វិនិយោគិនពិនិត្យមើលអនាគត

វិនិយោគិនកំពុងពិចារណាអំពីផលប៉ះពាល់នៃពន្ធគយបន្ថែមដែលលោក Trump បានសន្យា រួមទាំងពន្ធគយលើប្រេង និងឧស្ម័ន ក៏ដូចជាដែក អាលុយមីញ៉ូម ឈីបសេមីកុងដុចទ័រ និងឱសថ។

អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មការអឺរ៉ុបបាននិយាយថា សហភាពអឺរ៉ុប “នឹងឆ្លើយតបយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ចំពោះដៃគូពាណិជ្ជកម្មណាដែលដាក់ពន្ធគយលើទំនិញសហភាពអឺរ៉ុបដោយអយុត្តិធម៌ឬតាមអំពើចិត្ត”។

ក្រុមហ៊ុនផលិតរថយន្តធំជាងគេនៅអឺរ៉ុប Volkswagen បាននិយាយថា ខ្លួនកំពុងរង់ចាំការចរចាដើម្បីជៀសវាងជម្លោះពាណិជ្ជកម្ម។

ក្រុមហ៊ុនផលិតរថយន្តនឹងរងផលប៉ះពាល់ខ្លាំងជាងគេ ដោយពន្ធគយថ្មីលើរថយន្តដែលផលិតនៅកាណាដា និងម៉ិកស៊ិក នឹងបង្កបន្ទុកដល់ខ្សែចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ក្នុងតំបន់ដ៏ធំ ដែលគ្រឿងបន្លាស់អាចឆ្លងកាត់ព្រំដែនច្រើនដងមុនពេលដំឡើងចុងក្រោយ។

លោក Trump បានដាក់ពន្ធគយត្រឹមតែ១០ភាគរយប៉ុណ្ណោះលើផលិតផលថាមពលពីកាណាដា បន្ទាប់ពីរោងចក្រចម្រាញ់ប្រេង និងរដ្ឋនៅភាគកណ្តាលបានលើកឡើងពីការព្រួយបារម្ភ។ នៅឆ្នាំ២០២៣ ការនាំចូលប្រេងឆៅដែលមានតម្លៃជិត១០០ពាន់លានដុល្លារ គឺស្មើនឹងប្រហែលមួយភាគបួននៃការនាំចូលទាំងអស់របស់សហរដ្ឋអាមេរិកពីកាណាដា នេះបើយោងតាមទិន្នន័យរបស់ការិយាល័យជំរឿនសហរដ្ឋអាមេរិក។

មន្ត្រីសេតវិមានបាននិយាយថា កាណាដានឹងលែងត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យមានការលើកលែងពន្ធគយអាមេរិក “de minimis” សម្រាប់ការដឹកជញ្ជូនដែលមានតម្លៃតិចជាង៨០០ដុល្លារទៀតហើយ។ កាណាដា និងម៉ិកស៊ិកបានក្លាយជាផ្លូវឆ្លងកាត់សម្រាប់ការដឹកជញ្ជូនហ្វេនតានីល និងសារធាតុគីមីដើមរបស់វាចូលទៅសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងកញ្ចប់តូចៗដែលមិនសូវត្រូវបានត្រួតពិនិត្យដោយភ្នាក់ងារគយ៕/

ប្រភព៖ Reuters/ec