អន្តរជាតិ

តុលាការនិយាយថា អតីតប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនឌូតឺតេត្រូវបាន “ចាប់ខ្លួន” ហើយឈឺធ្ងន់ពេកមិនអាចផ្តល់សក្ខីកម្មនៅតុលាការ ICC

ប្រែសម្រួល៖ ស-សម្បត្តិ
ក្រុងឡាអេ៖ អតីតប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន រ៉ូឌ្រីហ្គោ ឌូតឺតេ ត្រូវបាន “ចាប់ខ្លួន” មុនពេលត្រូវបាននាំយកទៅក្រុងឡាអេ ដើម្បីប្រឈមមុខនឹងការចោទប្រកាន់ពីបទឃាតកម្ម ហើយឈឺធ្ងន់ពេកមិនអាចផ្តល់ភស្តុតាងបាន នេះបើតាមការប្រាប់របស់មេធាវីរបស់គាត់ទៅកាន់ចៅក្រមតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ នៅក្នុងការបង្ហាញខ្លួនលើកដំបូងកាលពីថ្ងៃសុក្រ (ថ្ងៃទី១៤ ខែមីនា)។

ឌូតឺតេ ដែលបានមកដល់ប្រទេសហូឡង់ជាមួយនឹងជើងហោះហើរមកពីទីក្រុងម៉ានីលកាលពីថ្ងៃពុធ បន្ទាប់ពីត្រូវបានចាប់ខ្លួនតាមដីកាចាប់ខ្លួនរបស់តុលាការ ICC ពីបទចោទប្រកាន់ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ បានបង្ហាញភាពខ្សោយនៅពេលគាត់និយាយតាមរយៈវីដេអូពីមន្ទីរឃុំឃាំង ដោយបញ្ជាក់ឈ្មោះ និងថ្ងៃខែឆ្នាំកំណើតរបស់គាត់សម្រាប់តុលាការ។

មេធាវីការពារក្តី លោក សាល់វ៉ាដ័រ មេឌៀលឌៀ បាននិយាយថា ឌូតឺតេឈឺធ្ងន់ពេកមិនអាចនិយាយច្រើនបាន ហើយការចាប់ខ្លួននិងការផ្ទេរគាត់ទៅប្រទេសហូឡង់គឺជា “ការចាប់ជំរិតដ៏សុទ្ធសាធនិងសាមញ្ញ” ហើយកូនក្តីរបស់គាត់កំពុងរងទុក្ខពីបញ្ហាសុខភាព “ដែលធ្វើឱ្យគាត់ទ្រុឌទ្រោម”។

(អ្នក​គាំទ្រ​អតីត​ប្រធានាធិបតី​ហ្វីលីពីន Rodrigo Duterte កាន់​ទង់ជាតិ និង​បដា​អំឡុង​ពេល​បាតុកម្ម​នៅ​ខាង​ក្រៅ​មជ្ឈមណ្ឌល​ឃុំ​ខ្លួន​របស់​តុលាការ​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​អន្តរជាតិ ក្បែរ​ទីក្រុង​ឡាអេ ក្នុង​ក្រុង Scheveningen ប្រទេស​ហូឡង់ ថ្ងៃ​ពុធ ទី១២ ខែ​មីនា ឆ្នាំ​២០២៥)

កូនស្រីរបស់អតីតមេដឹកនាំរូបនេះ សារ៉ា​ឌូតឺតេ ដែលជាអនុប្រធានាធិបតីបច្ចុប្បន្ននៃប្រទេសហ្វីលីពីន បានតាមដាននីតិវិធីពីកន្លែងអង្គុយមើលសាធារណៈ។

ចៅក្រមប្រធាន អ៊ីអ៊ូលៀ អាន់តូអាណេឡា ម៉ូតក់ បានឆ្លើយតបថា វេជ្ជបណ្ឌិតរបស់តុលាការ ដែលបានពិនិត្យឌូតឺតេនៅពេលមកដល់ មានមតិយោបល់ថាគាត់ “មានសតិសម្បជញ្ញៈពេញលេញនិងមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់”។

នាងបានបន្ថែមថា ឌូតឺតេនិងមេធាវីរបស់គាត់អាចលើកបញ្ហាអំពីការផ្ទេរគាត់ទៅតុលាការនិងសុខភាពរបស់គាត់នៅដំណាក់កាលក្រោយនៃនីតិវិធី។

ព្រះរាជអាជ្ញាបានចោទប្រកាន់បុរសអាយុ ៧៩ឆ្នាំរូបនេះថាបានធ្វើការវាយប្រហារជាប្រព័ន្ធទៅលើប្រជាជនស៊ីវិលក្នុងអំឡុងពេលនៅក្នុងតំណែង។

មនុស្សរាប់ពាន់នាក់ដែលសង្ស័យថាជាឈ្មួញនិងអ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនត្រូវបានសម្លាប់ក្នុងអំឡុងពេលនៃការបង្ក្រាប ពេលដែលក្រុមបាញ់សម្លាប់ដែលគាត់បានបង្កើតនិងផ្តល់អាវុធបានអនុវត្តការសម្លាប់ដោយគ្មានការកាត់ទោសយ៉ាងទូលំទូលាយ។

“សម្រាប់ពួកយើងដែលជាជនរងគ្រោះនៃសង្រ្គាមប្រឆាំងគ្រឿងញៀន នេះគឺជាជំហានដំបូងក្នុងការទទួលបានយុត្តិធម៌” នេះបើតាមមេធាវីតំណាងឱ្យក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះនៃការសម្លាប់ទាក់ទងនឹងគ្រឿងញៀននៅប្រទេសហ្វីលីពីន លោក ហ្គីលបឺត អាន់ដ្រេស បានមានប្រសាសន៍នៅខាងក្រៅតុលាការ។

ឌូតឺតេបានមកដល់ព្រលានយន្តហោះរ៉ូតធឺដាមដោយយន្តហោះជួលនៅថ្ងៃពុធ ហើយត្រូវបានផ្ទេរទៅមន្ទីរឃុំឃាំងនៅឆ្នេរសមុទ្រហូឡង់នៅតាមផ្លូវពីអគារ ICC។

ក្នុងសារវីដេអូលើបណ្តាញសង្គម គាត់បានទទួលខុសត្រូវចំពោះសកម្មភាពរបស់គាត់។
ក្នុងអំឡុងពេលនៃការបង្ហាញខ្លួនលើកដំបូង ចៅក្រមបានសង្ខេបការចោទប្រកាន់ប្រឆាំងនឹងដូទែតេ ដែលមិនត្រូវបានស្នើឱ្យឆ្លើយថាយល់ព្រមឬបដិសេធការចោទប្រកាន់ទេ។

ឌូតឺតេ ដែលដឹកនាំប្រទេសហ្វីលីពីនពីឆ្នាំ ២០១៦ ដល់ឆ្នាំ ២០២២ ត្រូវក្លាយជាអតីតប្រមុខរដ្ឋអាស៊ីដំបូងគេដែលត្រូវកាត់ទោសនៅតុលាការ ICC ដែលជាតុលាការចុងក្រោយដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងកាលពីជាង២០ឆ្នាំមុនដើម្បីកាត់ទោសបុគ្គលពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មសង្រ្គាម ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ការឈ្លានពាន និងអំពើប្រល័យពូជសាសន៍។

ឌូតឺតេបាននិយាយថា គាត់កំពុងរងទុក្ខពីជំងឺជាច្រើន រួមទាំងជំងឺរលាកសរសៃប្រសាទនិងសាច់ដុំរ៉ាំរ៉ៃ បញ្ហាខ្នង ជំងឺឈឺក្បាលញាក់ និងស្ថានភាពដែលអាចបណ្តាលឱ្យមានការស្ទះសរសៃឈាម។

ការចុះចូលរបស់ឌូតឺតេទៅតុលាការគឺជាជោគជ័យដ៏ធំមួយសម្រាប់ប្រធានព្រះរាជអាជ្ញា លោក ការីម ខាន់ ដែលប្រឈមនឹងទណ្ឌកម្មពីសហរដ្ឋអាមេរិកទាក់ទងនឹងដីកាចាប់ខ្លួនរបស់គាត់សម្រាប់នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល លោក បេនយ៉ាមីន ណេតាន់យ៉ាហ៊ូ។

នៅចុងបញ្ចប់នៃសវនាការ ចៅក្រមបានកំណត់ពេលវេលាសវនាការបញ្ជាក់ការចោទប្រកាន់ចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី២៣ ខែកញ្ញា ពេលដែលព្រះរាជអាជ្ញាអាចបង្ហាញផ្នែកមួយនៃភស្តុតាងរបស់ពួកគេ ហើយចៅក្រមសម្រេចថាតើការចោទប្រកាន់អ្វីខ្លះដែលគួរនៅក្នុងបណ្តឹងចោទប្រកាន់។ ការកាត់ក្តីមិនត្រូវបានរំពឹងថានឹងចាប់ផ្តើមរហូតដល់ដើមឆ្នាំ ២០២៦ ទេ៕
ប្រភព៖ Reuters/mi