ប្រែសម្រួល៖សហការី

វ៉ាស៊ីនតោន៖ អង្គការណាសាកំពុងត្រៀមបញ្ជូនឧបករណ៍សង្កេតដែលមានរាងដូចមេក្រូហ្វូនដើម្បីបំពេញបេសកកម្មស្វែងយល់អំពីអ្វីដែលបានកើតឡើងភ្លាមៗបន្ទាប់ពីមហាផ្ទុះដែលបានបង្កើតសកលលោក និងស្វែងរកប្រភពទឹកនៅក្នុងផ្លូវព្រះចន្ទ្រ ដែលជាធាតុសំខាន់សម្រាប់ជីវិត។

កែវយឹតអវកាស SPHEREx របស់ទីភ្នាក់ងារអវកាសអាមេរិក ត្រូវបានគ្រោងបញ្ជូននៅថ្ងៃសុក្រនេះដោយប្រើរ៉ុក្កែត SpaceX Falcon 9 ពីមូលដ្ឋានកងកម្លាំងអវកាសវ៉ាន់ដេនបឺក នៅរដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា។

SPHEREx – ជាពាក្យកាត់សម្រាប់ “Spectro-Photometer for the History of the Universe, Epoch of Reionization and Ices Explorer” – កំពុងស្វែងរកចម្លើយអំពីប្រភពដើមនៃសកលលោក ខណៈពេលកំពុងធ្វើផែនទីនៃការបែងចែកចក្រវាឡ។

នៅជិតផែនដីជាង – ពោលគឺប្រៀបធៀបជាមួយនឹងចម្ងាយក្នុងអវកាស – SPHEREx នឹងរកមើលក្នុងកាឡាក់ស៊ីរបស់យើងនូវប្រភពទឹកដែលកក នៅលើផ្ទៃនៃធូលីអន្តរតារាដែលស្ថិតនៅក្នុងពពកធំៗនៃឧស្ម័ននិងធូលីដែលបង្កើតឱ្យមានផ្កាយនិងភពនានា។

ក្នុងអំឡុងបេសកកម្មដែលមានរយៈពេលពីរឆ្នាំ កែវយឹតអវកាសនេះនឹងប្រមូលទិន្នន័យអំពីចក្រវាឡច្រើនជាង ៤៥០ លានចក្រវាឡ ព្រមទាំងផ្កាយច្រើនជាង ១០០ លានដួងក្នុងផ្លូវព្រះចន្ទ្រ ខណៈពេលស្វែងយល់ពីប្រភពដើមនៃសកលលោកនិងចក្រវាឡនៅក្នុងនោះ។ វានឹងបង្កើតផែនទីត្រីមាត្រនៃសកលលោកក្នុងពណ៌ ១០២ – ជាប្រវែងរលកពន្លឺដោយឡែក។

បេសកកម្មនេះមានគោលបំណងទទួលបានការយល់ដឹងអំពីបាតុភូតដែលហៅថា “ការរីកសកលលោក” ដែលជាការពង្រីកខ្លួនយ៉ាងឆាប់រហ័សនិងខ្លាំងក្លានៃសកលលោកពីចំណុចតែមួយក្នុងរយៈពេលតិចតួចបន្ទាប់ពីមហាផ្ទុះដែលបានកើតឡើងប្រមាណ ១៣,៨ ពាន់លានឆ្នាំមុន។ ដើម្បីប្រៀបធៀប ផែនដីមានអាយុប្រមាណ ៤,៥ ពាន់លានឆ្នាំ។

“យើងមានភស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់ថាការរីកសកលលោកបានកើតឡើង ប៉ុន្តែរូបវិទ្យាដែលជំរុញព្រឹត្តិការណ៍នោះពិតជាមិនច្បាស់លាស់” នេះបើតាមសម្តីលោក អូលីវីយេ ដូរេ អ្នករូបវិទ្យាសកលលោកនៃមជ្ឈមណ្ឌលបច្ចេកវិទ្យាកាលីហ្វ័រញ៉ា និងមន្ទីរពិសោធន៍ផ្លាស់កម្លាំងចលករណាសា ជាអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រគម្រោង SPHEREx។

“តាមរយៈការធ្វើផែនទីបែងចែកចក្រវាឡនៅទូទាំងមេឃ យើងអាចកំណត់លក្ខណៈពិសេសនៃការរីកសកលលោកដោយផ្ទាល់។ នេះជាមូលហេតុដែលយើងចង់ធ្វើផែនទីនៃមេឃទាំងមូល ហើយហេតុអ្វីយើងត្រូវការស្ពិចត្រូស្កូពី (ការសិក្សាវត្ថុផ្អែកលើពណ៌) ដើម្បីធ្វើឱ្យផែនទីមានលក្ខណៈត្រីមាត្រ។ ការពិតដែលយើងអាចភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងរវាងចំណុចទាំងពីរនេះ – ការបែងចែកចក្រវាលក្នុងរង្វាស់ធំៗទៅនឹងរូបវិទ្យានៃការរីកសកលលោក – គឺមានអានុភាពណាស់ មានភាពភ្ញាក់ផ្អើលនិងស្ទើរតែជាអព្ភូតហេតុ” លោក ដូរេ បន្ថែម។

លោក ជីម ហ្វែនសុន អ្នកគ្រប់គ្រងគម្រោង SPHEREx នៅមន្ទីរពិសោធន៍ផ្លាស់កម្លាំងចលករ បានហៅការរីកសកលលោកថាជា “ក្របខណ្ឌឯកភាពសម្រាប់ពន្យល់ពីទិដ្ឋភាពនៃសកលលោកដែលយើងសង្កេតឃើញក្នុងរង្វាស់ធំៗ។”

“វាលើកឡើងថាសកលលោកបានពង្រីកខ្លួនដល់ទៅមួយទ្រីលាន-ទ្រីលាន-ដងក្នុងរយៈពេលតិចតួចបន្ទាប់ពីមហាផ្ទុះ” លោក ហ្វែនសុន មានប្រសាសន៍។

SPHEREx ត្រូវបានរៀបចំឡើងដើម្បីថតរូបភាពក្នុងគ្រប់ទិសដៅជុំវិញផែនដី ដោយបំបែកពន្លឺពីប្រភពក្នុងសកលលោករាប់ពាន់លាន ដូចជាផ្កាយនិងចក្រវាឡជាដើម ទៅជាប្រវែងរលកសមាសភាគរបស់វា ដើម្បីកំណត់អំពីសមាសធាតុនិងចម្ងាយរបស់វា។ អ្នកស្រាវជ្រាវក៏នឹងវាស់ពន្លឺសរុបដែលបញ្ចេញពីចន្លោះរវាងចក្រវាលផងដែរ។

លើសពីនេះ SPHEREx នឹងស្វែងរកទឹកនិងម៉ូលេគុលដូចជាឧស្ម័នកាបូនិកនិងកាបូនម៉ូណូអុកស៊ីត ដែលកកនៅលើផ្ទៃនៃគ្រាប់ធូលីក្នុងពពកម៉ូលេគុល ដែលជាតំបន់ដ៏ច្រើននៃឧស្ម័ននិងធូលីក្នុងលំហអវកាសអន្តរតារា។ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រជឿថាប្រភពទឹកកកដែលជាប់នឹងគ្រាប់ធូលីក្នុងពពកទាំងនេះ គឺជាកន្លែងដែលទឹកភាគច្រើនក្នុងសកលលោកត្រូវបានបង្កើតនិងស្ថិតនៅ។

ការបញ្ជូនជាមួយ SPHEREx គឺជាក្រុមផ្កាយរណបសម្រាប់បេសកកម្ម PUNCH របស់ណាសា ដើម្បីសង្កេតមកុដព្រះអាទិត្យ ដែលជាស្រទាប់ខាងក្រៅបំផុតនៃបរិយាកាសព្រះអាទិត្យ។ គោលបំណងគឺដើម្បីស្វែងយល់កាន់តែច្បាស់អំពីខ្យល់ព្រះអាទិត្យ ដែលជាលំហូរជាប់លាប់នៃភាគល្អិតមានបន្ទុកពីព្រះអាទិត្យ។

“ខ្ញុំគិតថាភាពស្រស់ស្អាតនៃតារាសាស្ត្រគឺថា រាល់ពេលដែលយើងមើលមេឃតាមរបៀបថ្មីឬពីមុំផ្សេង យើងរកឃើញបាតុភូតថ្មីៗ” លោក ដូរេ បានមានប្រសាសន៍។ “ហើយការពិតគឺ SPHEREx នឹងមើលមេឃតាមរបៀបថ្មីទាំងស្រុង។”

“វានឹងជាទិន្នន័យដ៏មហិមាដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមក សម្រាប់ធ្វើការរុករក” លោក ដូរេ បន្ថែម “ហើយខ្ញុំជឿជាក់យ៉ាងពេញទំហឹងថា យើងនឹងរកឃើញបាតុភូតសកលលោកថ្មីៗ។”

ប្រភព៖ រ៉យទ័រ