ប្រែសម្រួល៖ ស-សម្បត្តិ

វ៉ាស៊ីនតោន៖ ប្រធានាធិបតី Donald Trump បានប្រកាន់យកការកែទម្រង់ជាមូលដ្ឋានលើរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក ចាប់តាំងពីចូលកាន់តំណែងនៅថ្ងៃទី២០ ខែមករា ដោយមានគោលដៅកាត់បន្ថយការចំណាយ និងបន្ថយទំហំមន្ត្រីរាជការស៊ីវិលដែលមានចំនួន ២,៣ លាននាក់។ លោកបានចាត់តាំងមហាសេដ្ឋី Elon Musk ឱ្យដឹកនាំ “ក្រសួងប្រសិទ្ធភាពរដ្ឋាភិបាល” ដែលកំពុងត្រួតពិនិត្យកំណត់ត្រាការទូទាត់ និងបុគ្គលិក។

លោក Trump បានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានកាលពីថ្ងៃអង្គារថា កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនេះអាចកាត់បន្ថយថវិកាសហព័ន្ធចំនួន ១ ទ្រីលានដុល្លារ ក្នុងចំណោមថវិកាសរុបចំនួន ៦,៧៥ ទ្រីលានដុល្លារ នៅក្នុងឆ្នាំសារពើពន្ធចុងក្រោយ។

ទន្ទឹមនឹងនេះ អ្នកជំនាញថវិកាឯករាជ្យព្រមានថា ផែនការកាត់បន្ថយពន្ធរបស់លោក Trump អាចធ្វើឱ្យស្ថានភាពហិរញ្ញវត្ថុរយៈពេលវែងរបស់ប្រទេសកាន់តែអាក្រក់។

• តើបញ្ហាគឺអ្វី?

រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកបានចំណាយប្រាក់ច្រើនជាងការប្រមូលបានរាល់ឆ្នាំចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០១ ដែលនាំឱ្យមានការខ្វះខាតថវិកាប្រចាំឆ្នាំ និងបន្ទុកបំណុលដែលកើនឡើងជាលំដាប់។

ប្រទេសនេះបានខ្ចីប្រាក់យ៉ាងច្រើនដើម្បីប្រយុទ្ធនឹងសង្គ្រាមនៅអ៊ីរ៉ាក់ និងអាហ្វហ្គានីស្ថាន ផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានការកាត់បន្ថយពន្ធ ឆ្លើយតបនឹងគ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិ និងជួយជនជាតិអាមេរិកាំងក្នុងការដោះស្រាយវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចឆ្នាំ២០០៧-២០០៩ និងការរាតត្បាតនៃជំងឺកូវីដ-១៩។ ប៉ុន្តែវ៉ាស៊ីនតោនបានប្រឈមនឹងការខ្វះខាតថវិកាទោះបីជាប្រទេសមិនស្ថិតក្នុងវិបត្តិក៏ដោយ។

បំណុលដែលកាន់កាប់ដោយសាធារណជនឥឡូវមានចំនួន ២៨,៩ ទ្រីលានដុល្លារ ស្មើនឹង ១០០ ភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប ហើយការិយាល័យគណនេយ្យភាពរដ្ឋាភិបាលដែលមិនមែនជាគណបក្សព្យាករណ៍ថា វានឹងកើនដល់ ១០៧ ភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប ដែលជាកំណត់ត្រាខ្ពស់បំផុត នៅត្រឹមឆ្នាំ២០២៧។

បំណុលសរុប ដែលរួមបញ្ចូលទាំងកាតព្វកិច្ចចំពោះកម្មវិធីអត្ថប្រយោជន៍រដ្ឋាភិបាល មានចំនួន ៣៦,២ ទ្រីលានដុល្លារ យោងតាមក្រសួងរតនាគារ។

ការកើនឡើងនៃបន្ទុកបំណុល និងអត្រាការប្រាក់ខ្ពស់បានធ្វើឱ្យថ្លៃដើមនៃការខ្ចីកើនឡើង។ រដ្ឋាភិបាលបានចំណាយ ៨៨១ ពាន់លានដុល្លារលើការបង់ការប្រាក់ក្នុងឆ្នាំសារពើពន្ធចុងក្រោយ គឺច្រើនជាងបីដងនៃចំនួនដែលបានចំណាយក្នុងឆ្នាំ២០១៧។ ថ្លៃដើមនៃការខ្ចីឥឡូវនេះលើសពីការចំណាយលើការការពារជាតិ ហើយត្រូវបានព្យាករណ៍ថានឹងកាន់តែកើនឡើងនៅក្នុងថវិកាក្នុងឆ្នាំខាងមុខ។ នេះនឹងធ្វើឱ្យមូលនិធិសម្រាប់ការប្រើប្រាស់ផ្សេងៗកាន់តែតិច។

ការខ្ចីប្រាក់របស់រដ្ឋាភិបាលដែលកើនឡើងក៏អាចធ្វើឱ្យកំណើនសេដ្ឋកិច្ចយឺត និងបង្កើនលទ្ធភាពនៃវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុផងដែរ។

ប្រជាជនដែលកាន់តែចាស់នឹងធ្វើឱ្យការចំណាយលើកម្មវិធីចូលនិវត្តន៍ និងសុខភាពកើនឡើង ខណៈដែលកម្លាំងពលកម្មដែលផ្តល់ចំណូលពន្ធលើប្រាក់ចំណូលត្រូវបានព្យាករណ៍ថានឹងមានកំណើនយឺតជាងមុន។

ជាច្រើនឆ្នាំកន្លងមក ទាំងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ និងសាធារណរដ្ឋបានស្នើផែនការថវិកាដើម្បីគ្រប់គ្រងបំណុល ដោយគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យជាទូទៅស្នើឱ្យមានការបង់ពន្ធខ្ពស់លើអ្នកមានទ្រព្យសម្បត្តិច្រើន និងគណបក្សសាធារណរដ្ឋស្នើឱ្យកាត់បន្ថយការចំណាយលើកម្មវិធីក្នុងស្រុក។

• តើលោក Trump បានធ្វើអ្វីខ្លះ?

ចាប់តាំងពីចូលកាន់តំណែងនៅថ្ងៃទី២០ ខែមករា លោក Trump បានចាប់ផ្តើមកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងកាត់បន្ថយយ៉ាងខ្លាំង ដែលបានបង្កឱ្យមានការតវ៉ាតាមដងផ្លូវ និងការចោទប្រកាន់ថាលោកបានរំលោភអំណាចរបស់លោកក្នុងនាមជាប្រធានាធិបតី។ អ្នកទទួលខុសត្រូវរបស់លោកលើកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនោះ គឺមហាសេដ្ឋី Elon Musk បានដឹកនាំក្រុមតូចមួយដែលបានត្រួតពិនិត្យកំណត់ត្រាការទូទាត់ និងបុគ្គលិក ដែលបង្កឱ្យមានការព្រួយបារម្ភអំពីសន្តិសុខ និងឯកជនភាព។

សហជីព និងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យបានជោគជ័យក្នុងការរារាំងគោលនយោបាយជាច្រើនរបស់លោកជាបណ្តោះអាសន្នតាមរយៈតុលាការ។

ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក Trump បានរំលាយទីភ្នាក់ងារអភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលផ្តល់ជំនួយបរទេសនៅក្នុងប្រទេសចំនួន ១៣០។

ការធ្វើបែបនេះបានបិទគ្លីនិកជនភៀសខ្លួននៅប្រទេសថៃ បញ្ឈប់កម្មវិធីប្រឆាំងជំងឺគ្រុនចាញ់នៅអាហ្វ្រិក និងបណ្តេញកម្មករជាច្រើនពាន់នាក់ឱ្យសម្រាកការងារ។

ប៉ុន្តែការសន្សំសំចៃថវិកានឹងមានកម្រិត៖ ទីភ្នាក់ងារនេះបានចំណាយ ៤២ ពាន់លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំសារពើពន្ធ២០២៣ ស្មើនឹង ០,៦ ភាគរយនៃការចំណាយសហព័ន្ធនៅឆ្នាំនោះ។

អ្នកដឹកនាំរបស់លោក Trump ក៏បានបិទការិយាល័យការពារអ្នកប្រើប្រាស់ហិរញ្ញវត្ថុផងដែរ។ នោះក៏នឹងផ្តល់ការសន្សំសំចៃតិចតួចសម្រាប់អ្នកបង់ពន្ធដែរ ដោយសារទីភ្នាក់ងារត្រួតពិនិត្យនេះបានចំណាយ ៧៧៧ លានដុល្លារកាលពីឆ្នាំមុន ដែលផ្តល់មូលនិធិតាមរយៈធនាគារកណ្តាលសហព័ន្ធ។

លោក Trump បានបញ្ជាឱ្យរដ្ឋាភិបាលបញ្ឈប់ការចំណាយលើកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងពិពិធកម្ម និងកម្មវិធីថាមពលបៃតងនៅទូទាំងរដ្ឋាភិបាល។ ទំហំនៃការសន្សំសំចៃទាំងនោះមិនទាន់ច្បាស់លាស់នៅឡើយទេនាពេលនេះ។

លោក Trump និងលោក Musk បាននិយាយថា ពួកគេក៏មានគោលដៅកាត់ផ្តាច់ការទូទាត់ក្លែងក្លាយផងដែរ ដែលជាបញ្ហាអចិន្ត្រៃយ៍មួយដែលបានកើនឡើងនៅពេលដែលជនក្លែងបន្លំបានគោលដៅកម្មវិធីជំនួយកូវីដ-១៩ ដែលត្រូវបានរៀបចំមិនបានល្អ។

ទីភ្នាក់ងារសហព័ន្ធបានរាយការណ៍អំពីការទូទាត់មិនត្រឹមត្រូវចំនួន ២៣៦ ពាន់លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំសារពើពន្ធ២០២៣ ដោយភាគច្រើនតាមរយៈផែនការសុខភាព Medicare និង Medicaid និងជំនួយភាពគ្មានការងារធ្វើ។

GAO ប៉ាន់ស្មានថា ចំនួនសរុបនៃការក្លែងបន្លំ និងការទូទាត់មិនត្រឹមត្រូវអាចខ្ពស់ដល់ ៥២១ ពាន់លានដុល្លារប្រចាំឆ្នាំ ស្មើនឹង ៨ ភាគរយនៃការចំណាយកាលពីឆ្នាំមុន។

• មន្ត្រីសហព័ន្ធ

លោក Trump ក៏កំពុងជំរុញឱ្យមានការកាត់បន្ថយយ៉ាងខ្លាំងនូវទំហំកម្លាំងពលកម្មស៊ីវិលសហព័ន្ធតាមរយៈការបញ្ឈប់ពីការងារ ឬការទិញចេញដោយស្ម័គ្រចិត្ត។

រដ្ឋាភិបាលបានចំណាយ ២៧១ ពាន់លានដុល្លារលើប្រាក់បៀវត្សរ៍ និងអត្ថប្រយោជន៍សម្រាប់កម្មករទាំងនោះក្នុងឆ្នាំសារពើពន្ធ២០២២ យោងតាម CBO ស្មើនឹង ៤,៣ ភាគរយនៃការចំណាយសរុបក្នុងឆ្នាំនោះ។

សំណើទិញចេញរបស់លោក Trump នឹងមិនផ្តល់ការសន្សំសំចៃភ្លាមៗទេ ដោយសារវានឹងបង់ប្រាក់ឱ្យកម្មកររហូតដល់ថ្ងៃទី៣០ ខែកញ្ញា ដែលជាចុងបញ្ចប់នៃឆ្នាំសារពើពន្ធ។

ការកាត់បន្ថយយ៉ាងខ្លាំងនៃកម្លាំងពលកម្មសហព័ន្ធអាចរំខានដល់សេវាកម្មរដ្ឋាភិបាល។ ប្រហែល ៧០ ភាគរយនៃសេវាស៊ីវិលធ្វើការនៅទីភ្នាក់ងារសន្តិសុខជាតិដូចជាក្រសួងសន្តិសុខមាតុភូមិ និងក្រសួងយុត្តិធម៌។

• តើកម្មវិធីណាខ្លះដែលមិនអាចប៉ះពាល់បាន?

មុនពេលលោក Trump ចូលក្នុងនយោបាយក្នុងឆ្នាំ២០១៥ គណបក្សសាធារណរដ្ឋជួនកាលបានអំពាវនាវឱ្យកាត់បន្ថយកម្មវិធីចូលនិវត្តន៍សន្តិសុខសង្គម និងផែនការសុខភាព Medicare សម្រាប់អ្នកចូលនិវត្តន៍។

លោក Trump បានប្រកាសថាកម្មវិធីអត្ថប្រយោជន៍ដ៏ពេញនិយមទាំងពីរនេះមិនអាចប៉ះពាល់បានទេ ដែលនឹងធ្វើឱ្យការកាត់បន្ថយការចំណាយសរុបកាន់តែពិបាក។

សន្តិសុខសង្គម និង Medicare មានចំនួន ៣៥ ភាគរយនៃថវិកាសហព័ន្ធចំនួន ៦,៧៥ ទ្រីលានដុល្លារក្នុងឆ្នាំសារពើពន្ធចុងក្រោយ ហើយត្រូវបានព្យាករណ៍ថានឹងស្មើនឹង ៤៣ ភាគរយនៃថវិការយៈពេល១០ឆ្នាំខាងមុខ យោងតាមការិយាល័យថវិកាសភាដែលមិនមែនជាគណបក្ស។

ដូចគ្នានេះដែរ លោក Trump អាចធ្វើបានតិចតួចក្នុងការកាត់បន្ថយការទូទាត់សេវាបំណុល ដែលមានចំនួន ១៣ ភាគរយនៃថវិកាកាលពីឆ្នាំមុន ដោយមិនប្រឈមនឹងហានិភ័យនៃការខកខានសងដែលនឹងធ្វើឱ្យមានចលាចលទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុសកល និងប្រឈមនឹងចលាចលសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងស្រុក។

ប្រភេទទាំងបីនេះតែឯងមានចំនួនជិតពាក់កណ្តាលនៃការចំណាយសរុបកាលពីឆ្នាំមុន។

• តើសភាកំពុងធ្វើអ្វី?

រដ្ឋធម្មនុញ្ញសហរដ្ឋអាមេរិកផ្តល់សិទ្ធិអំណាចឱ្យសភាលើបញ្ហាចំណាយ ហើយគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យអះអាងថា លោក Trump មិនមានសិទ្ធិអំណាចក្នុងការបិទទីភ្នាក់ងារ និងលុបចោលកម្មវិធីចំណាយដែលត្រូវបានអនុញ្ញាតដោយច្បាប់ទេ។ ប៉ុន្តែគណបក្សសាធារណរដ្ឋដែលគ្រប់គ្រងទាំងសភាតំណាងរាស្ត្រសហរដ្ឋអាមេរិក និងព្រឹទ្ធសភាបានគាំទ្រកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់លោក។ គណបក្សសាធារណរដ្ឋកំពុងរៀបចំផែនការថវិកាផ្ទាល់ខ្លួនដែលនឹងបង្កើនការចំណាយផ្នែកយោធា និងសន្តិសុខព្រំដែន និងកាត់បន្ថយការចំណាយក្នុងស្រុក ទោះបីជាពួកគេមិនទាន់ឯកភាពគ្នាលើព័ត៌មានលម្អិតក៏ដោយ។

ពួកគេក៏កំពុងរៀបចំមូលដ្ឋានគ្រឹះដើម្បីពង្រីកការកាត់បន្ថយពន្ធឆ្នាំ២០១៧ របស់លោក Trump ដែលនឹងផុតកំណត់នៅចុងឆ្នាំនេះ និងអនុម័តការកាត់បន្ថយពន្ធថ្មីដែលលោក Trump បានសន្យាក្នុងអំឡុងពេលឃោសនាប្រធានាធិបតី។

ប្រសិនបើពួកគេជោគជ័យ នោះទំនងជានឹងធ្វើឱ្យរូបភាពហិរញ្ញវត្ថុរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកកាន់តែអាក្រក់។ គណៈកម្មាធិការដើម្បីថវិកាទទួលខុសត្រូវព្យាករណ៍ថា កញ្ចប់ពន្ធនឹងកាត់បន្ថយចំណូលចន្លោះពី ៥ ទ្រីលានដុល្លារទៅ ១១ ទ្រីលានដុល្លារក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំខាងមុខ។ នោះនឹងបង្កើនបន្ទុកបំណុលរបស់ប្រជាជាតិដល់ ១៥០ ភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបនៅត្រឹមចំណុចនោះ យោងតាមក្រុមមិនមែនគណបក្ស៕

ប្រភព៖ Reuters/ec