ប្រែសម្រួល៖រតនា

ការសម្រេចចិត្តរបស់ប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន ក្នុងការលើកលែងទោសឱ្យកូនប្រុសរបស់គាត់ បានធ្វើឱ្យសមាជិកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមួយចំនួនខឹងសម្បា ដោយសារតែគាត់បានបដិសេធដាច់ខាតជាច្រើនលើកថា គាត់នឹងមិនដែលធ្វើបែបនេះឡើយ ទោះបីជាក្រុមច្បាប់របស់ ហ៊ុនធ័រ បៃដិន បានគិតថាការលើកលែងទោសនេះអាចកើតឡើងតាំងពីយូរមកហើយក៏ដោយ។

មន្រ្តីជាច្រើនរូបដែលធ្លាប់ធ្វើការឱ្យលោក ចូ បៃដិន បាននិយាយថា ពួកគេមិនដែលជឿលើប្រធានាធិបតី ឬជំនួយការសេតវិមានដែលនិយាយក្នុងនាមគាត់ នៅពេលដែលពួកគេបានអះអាងក្នុងប៉ុន្មានខែថ្មីៗនេះថា ការលើកលែងទោសឱ្យ ហ៊ុនធ័រ បៃដិន មិនមែនជាជម្រើសនោះទេ។

អតីតជំនួយការជាន់ខ្ពស់នៃសេតវិមានម្នាក់បាននិយាយថា “អ្នកដែលនៅជិតថ្នាក់ដឹកនាំសុទ្ធតែដឹងថា គាត់ប្រហែលជានឹងធ្វើបែបនេះ។ ហេតុអ្វីបានជាយើងធ្វើពុតថាមិនដឹង?”

អតីតមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់សេតវិមានម្នាក់ទៀតបាននិយាយថា គាត់និងអ្នកផ្សេងទៀតនៅជុំវិញគាត់មាន “ភាពច្បាស់លាស់” ថា ប្រធានាធិបតីនឹងលើកលែងទោសឱ្យកូនប្រុសរបស់គាត់នៅទីបំផុត ខណៈដែលអតីតមន្រ្តីរដ្ឋបាលម្នាក់ទៀតបានពោលថា “វាជារឿងច្បាស់លាស់ណាស់ថា នេះជាទីបញ្ចប់នៃរឿងនេះ”។

ប៉ុន្តែទោះបីជាសម្ព័ន្ធមិត្តជិតស្និទ្ធមួយចំនួនរបស់លោក ចូ បៃដិន មានការភ្ញាក់ផ្អើលចំពោះការលើកលែងទោសនាទីចុងក្រោយរបស់ប្រធានាធិបតី ហ៊ុនធ័រ បៃដិន និងមេធាវីរបស់គាត់យូរមកហើយជឿថា វាអាចកើតឡើង នេះបើយោងតាមប្រភពជាច្រើនបានប្រាប់ CNN។ នេះកើតឡើងទោះបីជាសេតវិមានបាននិយាយថា ការសម្រេចចិត្តចុងក្រោយស្តីពីការលើកលែងទោសត្រូវបានធ្វើឡើងតែនៅចុងសប្តាហ៍នេះប៉ុណ្ណោះ។

ការប្រកាសលើកលែងទោសរបស់ប្រធានាធិបតីនាល្ងាចថ្ងៃអាទិត្យ កើតឡើងបន្ទាប់ពីគាត់បានចំណាយពេលជាមួយគ្រួសាររបស់គាត់ រួមទាំង ហ៊ុនធ័រ នៅ Nantucket រដ្ឋ Massachusetts ក្នុងឱកាសបុណ្យអរគុណព្រះជាម្ចាស់ ហើយបានធ្វើឱ្យសមាជិកសភាក្នុងគណបក្សរបស់ប៊ីដិនរិះគន់គាត់។ អ្នកនាំពាក្យ Karine Jean-Pierre បាននិយាយកាលពីថ្ងៃទី ៧ ខែវិច្ឆិកាថា ការលើកលែងទោសឱ្យ ហ៊ុនធ័រ ប៊ីដិន មិនត្រូវបានពិចារណាទេ។

ការសម្រេចចិត្តរបស់លោក ចូ បៃដិន ក្នុងការលើកលែងទោសឱ្យកូនប្រុសរបស់គាត់ បានបង្ហាញពីតុល្យភាពដ៏ប្រុងប្រយ័ត្នមួយសម្រាប់ប្រធានាធិបតី ដែលតែងតែស្មោះត្រង់យ៉ាងមុតមាំចំពោះគ្រួសាររបស់គាត់ ទោះបីជាវាប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន ឬនយោបាយរបស់គាត់ក៏ដោយ។

ហ៊ុនធ័រ បៃដិន ត្រូវបានគណៈវិនិច្ឆ័យរកឃើញថាមានទោសក្នុងខែមិថុនា ពីបទទិញនិងកាន់កាប់កាំភ្លើងដោយខុសច្បាប់ក្នុងនាមជាអ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន បន្ទាប់ពីការជំនុំជម្រះក្តីដ៏រន្ធត់មួយដែលបានស៊ើបអង្កេតអំពីការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀននិងភាពមិនប្រក្រតីក្នុងគ្រួសាររបស់គាត់។ បន្ទាប់មក គាត់បានសារភាពកំហុសក្នុងខែកញ្ញាចំពោះបទល្មើសពន្ធចំនួន ៩ ដែលកើតចេញពីប្រាក់ពន្ធចំនួន ១,៤ លានដុល្លារដែលគាត់មិនបានបង់ ខណៈពេលដែលគាត់ចំណាយប្រាក់យ៉ាងច្រើនលើស្រីរកស៊ី អ្នករាំក្នុងបារ រថយន្ត និងគ្រឿងញៀន។

ប្រភពដែលស្គាល់យុទ្ធសាស្ត្រផ្នែកច្បាប់របស់ ហ៊ុនធ័រ បៃដិន បាននិយាយថា គាត់នឹងមិនយល់ព្រមសារភាពកំហុសក្នុងខែកញ្ញាចំពោះបទចោទទាំង ៩ នៅក្នុងសំណុំរឿងពន្ធសហព័ន្ធឡើយ — ដែលធ្វើឱ្យគាត់ប្រឈមនឹងទោសជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល ១៧ ឆ្នាំ និងការពិន័យជាង ១ លានដុល្លារ — ដោយគ្មានការរំពឹងទុកពីការលើកលែងទោស។

សម្ពាធផ្នែកច្បាប់លើ ហ៊ុនធ័រ ប៊ីដិន បានកើនឡើងនៅពេលដែលកាលបរិច្ឆេទនៃការប្រកាសទោសរបស់គាត់នៅខែធ្នូខិតជិតមកដល់។ អ្នកដែលនៅជិតស្និទ្ធនឹងកូនប្រុសរបស់ប្រធានាធិបតីបាននិយាយថា ពួកគេមិនចង់ឱ្យគាត់ឆ្លងកាត់ការប្រកាសទោសទេ។

នៅប៉ុន្មានថ្ងៃមុនពេលការលើកលែងទោសត្រូវបានចេញ មេធាវីរបស់ ហ៊ុនធ័រ ប៊ីដិន បានចែកចាយឯកសារចំនួន ៥០ ទំព័រ ដែលរៀបរាប់អំពីការស៊ើបអង្កេតរយៈពេល ៦ ឆ្នាំលើកូនប្រុសរបស់ប្រធានាធិបតី និងស្តីបន្ទោសលោក ដូណាល់ ត្រាំ និងសម្ព័ន្ធមិត្តសាធារណរដ្ឋថាជាកម្លាំងជំរុញនៅពីក្រោយបញ្ហាផ្លូវច្បាប់របស់គាត់។

ទោះបីជាមានការជំទាស់ក៏ដោយ ការសម្រេចចិត្តរបស់លោក ចូ បៃដិន ក្នុងការលើកលែងទោសឱ្យសមាជិកគ្រួសារជិតស្និទ្ធ ឬសហការី មិនមែនជារឿងដែលមិនធ្លាប់កើតមានទេ។ ប្រធានាធិបតីមកពីគណបក្សទាំងពីរបានប្រើអំណាចលើកលែងទោសរបស់ពួកគេតាមវិធីដែលបានធ្វើឱ្យមានការងឿងឆ្ងល់ — ប៉ុន្តែប្រហែលជាគ្មាននរណាម្នាក់បានធ្វើដូច្នេះបន្ទាប់ពីបាននិយាយយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ថាពួកគេនឹងមិនធ្វើ ដូចដែលលោកប៊ីដិនបានធ្វើនោះទេ។

“ដោយនៅក្នុងខែចុងក្រោយនៃអាណត្តិរបស់លោក លោកត្រាំបានលើកលែងទោសឱ្យលោក ចាលស៍ ខូស្ណឺ ដែលជាឪពុកក្មេករបស់កូនស្រីលោក។ ប្រធានាធិបតី ប៊ីល គ្លីនតុន បានលើកលែងទោសឱ្យបងប្អូនចិញ្ចឹមរបស់លោក គឺលោក រ៉ូជឺ ដែលបានសារភាពថាមានទោសពីបទជួញដូរគ្រឿងញៀន នៅថ្ងៃចុងក្រោយនៃអាណត្តិរបស់លោក។

ការប្រែប្រួលជំហរជាសាធារណៈរបស់លោកបៃដិននាចុងសប្តាហ៍នេះ និងការចេញលិខិតលើកលែងទោស “ពេញលេញ និងគ្មានលក្ខខណ្ឌ” សម្រាប់កូនប្រុសរបស់លោក បានធ្វើឱ្យសមាជិកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមួយចំនួនឆ្ងល់ថាហេតុអ្វីបានជាលោកថ្លែងថានឹងមិនធ្វើសកម្មភាពបែបនេះ ដែលមនុស្សជាច្រើននៅជុំវិញប្រធានាធិបតីយល់ថាវាជារឿងដែលមិនអាចជៀសផុត។

“ក្នុងនាមជាឪពុកម្នាក់ ខ្ញុំយល់” នេះជាការថ្លែងរបស់តំណាងរាស្ត្រ ក្រេក លែនស្ម៉ែន សមាជិកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមកពីរដ្ឋអូហៃយ៉ូ នៅលើបណ្តាញ X។ “ប៉ុន្តែក្នុងនាមជាអ្នកដែលចង់ឱ្យប្រជាជនជឿជាក់លើសេវាសាធារណៈម្តងទៀត នេះជាការថយក្រោយមួយ។”

សមាជិកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យម្នាក់ទៀត គឺសមាជិកព្រឹទ្ធសភា មីកែល បែនណេត មកពីរដ្ឋកូឡូរ៉ាដូ បានថ្លែងថា ការសម្រេចចិត្តរបស់លោកប៊ៃដិន “បានដាក់ផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនលើសកាតព្វកិច្ច និងកាន់តែធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ជំនឿរបស់ជនជាតិអាមេរិកាំងថា ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌មានភាពយុត្តិធម៌ និងស្មើភាពសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា។”

តំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ក្រេក ស្តេនតុន មកពីរដ្ឋអារីហ្សូណា បានថ្លែងថា ខណៈដែលលោកគោរពប្រធានាធិបតី “ខ្ញុំគិតថាលោកធ្វើខុសក្នុងករណីនេះ។”

“នេះមិនមែនជាការកាត់ទោសដែលមានមូលហេតុនយោបាយទេ” លោក ស្តេនតុន បានថ្លែងនៅលើបណ្តាញ X។ “ហានធឺរ បានប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋ និងត្រូវបានជំនុំជម្រះដោយគណៈវិនិច្ឆ័យដែលជាមនុស្សស្មើគ្នា។”

អតីតមន្ត្រីរដ្ឋបាលម្នាក់បានលើកឡើងថា ប្រតិកម្មអវិជ្ជមាននៅថ្ងៃចន្ទនឹងមិនខ្លាំងក្លាទេ ប្រសិនបើលោកបៃដិនមិនបានប្រកាសយ៉ាងម៉ឹងម៉ាត់អស់រយៈពេលជាច្រើនខែថា លោកមិនស្វែងរកការលើកលែងទោសឱ្យកូនប្រុសរបស់លោកនោះ។

“ខ្ញុំឆ្ងល់ថាតើមានវិធីណាដែលមិនចាំបាច់ប្រកាន់ខ្ជាប់ពេកអំពីរឿងនេះ ហើយគួរតែនិយាយថា៖ ‘យើងមិនចំណាយពេលគិតអំពីរឿងនោះទេ'” អតីតមន្ត្រីរដ្ឋបាលរូបនោះបានថ្លែង។

អតីតមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់សេតវិមានខាងលិចបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីអារម្មណ៍នោះ ដោយថ្លែងថា មានវិធីជាច្រើនដែលលោកប៊ៃដិនអាចទុកលទ្ធភាពសម្រាប់ការលើកលែងទោស ជាជាងបដិសេធទាំងស្រុង។

“តើលោកអាចមានភាពស្មោះត្រង់ខ្លាំងដែរឬទេ?” ពួកគេបានសួរ។ “ដូចជា៖ ‘ខ្ញុំមិនដឹងទេ ខ្ញុំមិនអាចឆ្លើយរឿងនោះឥឡូវនេះទេ។'”

លោកស្រី ហ្សង់-ពីអែរ ដែលបានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានច្រើនដងថា លោកប៊ៃដិននឹងមិនលើកលែងទោសឱ្យកូនប្រុសរបស់លោកទេ បានទទួលស្គាល់នៅថ្ងៃចន្ទថា ជ័យជម្នះរបស់លោកត្រាំក្នុងការបោះឆ្នោតខែមុនគឺជាកត្តាមួយ។

“គឺមិនទេ – ខ្ញុំអាចឆ្លើយបាន គឺមិនទេ” លោកស្រី ហ្សង់-ពីអែរ បានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាននៅលើយន្តហោះ Air Force One នៅពេលត្រូវបានសួរថាតើលោកបៃដិននឹងលើកលែងទោសឱ្យកូនប្រុសរបស់លោកឬទេ ប្រសិនបើអនុប្រធានាធិបតី កាម៉ាឡា ហ៊ែរីស ឈ្នះការបោះឆ្នោត។

ប៉ុន្តែបន្ទាប់មកលោកស្រីបានអះអាងថា លោកស្រីមិនចាប់អារម្មណ៍នឹងពិភាក្សាអំពីព្រឹត្តិការណ៍ដែលមិនបានកើតឡើងទេ៖ “ខ្ញុំអាចនិយាយអំពីស្ថានភាពយើងនាពេលនេះ ដូច្នេះខ្ញុំមិនអាចនិយាយអំពីការសន្មតនោះទេ។ នៅពេលនេះ ប្រធានាធិបតីបានធ្វើការសម្រេចចិត្តនេះនៅចុងសប្តាហ៍៕”