ប្រែសម្រួល៖សហការី
យោងតាមអង្គការ RFS បានឲ្យដឹងថាចំនួនអ្នកកាសែតដែលកំពុងជាប់ពន្ធនាគារនៅជុំវិញពិភពលោកបានជាប់កំណត់ត្រាថ្មីមួយ យោងតាមតួលេខប្រចាំឆ្នាំរបស់អង្គការឃ្លាំមើលសេរីភាពអ្នកសារព័ត៌មាន អង្គការអ្នកកាសែតឥតព្រំដែន (Reporters Sans Frontieres ឬ RSF)។
អ្នកជំនាញផ្នែកប្រព័ន្ធព័ត៌មានចំនួនសរុបដល់ទៅ ៥៣៣ នាក់បាននឹងកំពុងដាប់ពន្ធនាគារនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២២ គេបានរកឃើញថាមានការកើនឡើងលើសពី ៤៨៨ នាក់កាលពីឆ្នាំមុន ដោយយោងតាមការពិនិត្យសាឡើងវិញប្រចាំឆ្នាំរបស់អង្គការ RSF ហើយបានចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃពុធ។
ចំនួនសរុបប្រចាំឆ្នាំចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៥ បានចេញផ្សាយដោយអង្គការឃ្លាំមើលដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងប៉ារីស គេបាននិយាយថា “ច្រើនជាងមួយភាគបួននៃពួកគេត្រូវបានជាប់គុកក្នុងអំឡុងឆ្នាំនិមួយៗ” ។
ជាងពាក់កណ្តាលនៃចំនួនសរុបត្រូវបានជាប់ពន្ធនាគារក្នុងប្រទេសចំនួនប្រាំដូចជាប្រទេសចិនដែលនៅតែមាន “អ្នកទោសអ្នកកាសែតច្រើនជាងគេបំផុតលើពិភពលោក” គឺមានដល់ទៅ ១១០នាក់ បន្ទាប់មកគឺ មីយ៉ាន់ម៉ា (៦២) អ៊ីរ៉ង់ (៤៧) វៀតណាម (៣៩) និងបេឡារុស្ស (៣១) ។
អង្គការនេះបានរកឃើញថា ការបង្រ្កាបលើបាតកររបស់អ៊ីរ៉ង់បានធ្វើឲ្យចំនួនអ្នកកាសែតដែលជាប់គុកនៅទូទាំងពិភពលោកកើនឡើងដល់កម្រិតកំពូលមួយ។
ក្នុងចំណោមអ្នកកាសែតចំនួន ៤៧ នាក់ដែលកំពុងជាប់ពន្ធនាគារក្នុងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់មាន ៣៤ នាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួនតាំងពីមានផ្ទុះការតវ៉ានៅក្នុងខែកញ្ញាពាក់ព័ន្ធនឹងការស្លាប់របស់ Mahsa Amini នៅក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំង នាងមានអាយុ ២២ ឆ្នាំហើយនាងត្រូវបានគេចាប់ខ្លួនពីបទរំលោភលើការស្លៀកពាក់ដ៏តឹងរឹងរបស់ប្រទេស។
ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ ជាប្រទេសតែមួយគត់ដែលមិនបានជាប់ក្នុងបញ្ជីកាលពីឆ្នាំមុន ហើយក៏ជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសទាំងបីដែលមានអ្នកទោសជាអ្នកសារព័ត៌មានច្រើនជាងគេ បូករួមទាំងប្រទេសចិន និងមីយ៉ាន់ម៉ា។
យោងតាមអង្គកា RSF បានឲ្យដឹងថា ប្រទេសចិនមានបុគ្គលិកសាព័ត៌មានច្រើនជាងគេនៅជាប់ក្នុងពន្ធនាគារ។ រួមទាំងហុងកុង បុគ្គលិកប្រព័ន្ធសាព័ត៌មានចំនួន ១១០នាក់កំពុងជាប់ឃុំនៅក្នុងពន្ធនាគារទីនោះ។
អង្គការRSF បាននិយាយថា នៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ប្រព័ន្ធសារព័ត៌មានគឺជា “បទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព” ចាប់តាំងពីមានរដ្ឋប្រហារយោធានៅក្នុងឆ្នាំ ២០២១ មានអ្នកកាសែតចំនួន ៦២នាក់កំពុងជាប់ក្នុងពន្ធនាគារ។
បុគ្គលិកក្នុងប្រព័ន្ធសារព័ត៌មានចំនួន ១៨ នាក់ រួមទាំងប្រាំបីនាក់មកពីប្រទេសអ៊ុយក្រែន ដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងជាប់ពន្ធនាគារនៅក្នុងប្រទេសរុស្ស៊ី ហើយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យទាំងមូលត្រូវបានហាមឃាត់។
លោក Christophe Deloire អគ្គលេខាធិការរបស់អង្គកា RSF បាននិយាយនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយថា “របបផ្តាច់ការនិយមកំពុងជួយបំពេញតួលេខពន្ធនាគាររបស់ពួកគេឲ្យកើនឡើងបានឆាប់ជាងពេលណាៗទាំងអស់ ដោយសារចាប់អ្នកកាសែតដាក់ពន្ធនាគារ” ។
មានជាងមួយភាគបីនៃបុគ្គលិកក្នុងប្រព័ន្ធសារព័ត៌មាននៅជាប់ក្នុងពន្ធនាគារទូទាំងពិភពលោកត្រូវបានកាត់ទោស។ ចំណែក២ភាគ៣ដែលនៅសល់កំពុងបន្តជាប់ក្នុងពន្ធនាគារដោយមិនមានការកាត់ទោស។
អង្គការRSF បាននិយាយថា “ពួកគេបានរង់ចាំការកាត់ក្តីអស់រយៈពេលជាង ២០ ឆ្នាំមកហើយ” ។
អ្នកកាសែតចំនួន ៥៧ នាក់ត្រូវបានសម្លាប់ ដោយសារសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន ចំនួននេះបានកើនឡើងពី ៤៨ នាក់ ទៅ ៥០ នាក់ក្នុងរយៈពេលពីរឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។
អ្នកកាសែត ៨ នាក់ត្រូវបានសម្លាប់ដោយសារាយការណ៍អំពីសង្គ្រាម ក្នុងនោះ ៥ នាក់មកពីប្រទេសមិនមិនមានការពាក់ព័ន្ធនឹងសង្គ្រាម។
អង្គការRSF បាននិយាយថាជិត ៨០ ភាគរយនៃអ្នកជំនាញប្រព័ន្ធសារព័ត៌មានត្រូវបានគេសម្លាប់នៅជុំវិញពិភពលោកក្នុងឆ្នាំ ២០២២ ហើយត្រូវបាន “កំណត់គោលដៅដោយចេតនាទាក់ទងនឹងការងាររបស់ពួកគេ ឬរឿងរ៉ាវដែលពួកគេកំពុងតាមដាន” ដូចជាករណីឧក្រិដ្ឋកម្ម និងអំពើពុករលួយជាដើម។
ចំនួនអ្នកកាសែតស្រីជាប់នៅក្នុងពន្ធនាគារក៏មានកម្រិតខ្ពស់ផងដែរនៅទូទាំងពិភពលោកដែលមានការកើនឡើងពី ៦០ ទៅ ៧៨ នាក់គិតចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០២១ ដោយសារអ្នកបំរើការងារក្នុងអាជីពមួយនេះមានចំនួនកាន់តែច្រើនឡើង។
កាលពីថ្ងៃចន្ទអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលបានផ្តល់រង្វាន់ដល់អ្នកសារព័ត៌អ៊ីរ៉ង់ Narges Mohammadi ដែលមានសេចក្តីក្លាហានហើយត្រូវបានគេចាប់ដាក់ពន្ធនាគារម្តងហើយម្តងទៀតក្នុងរយៈពេលមួយទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ។
អង្គការRSF បានថ្លែងថា អ្នកកាសែតដែលជាប់គុកបីភាគបួនច្រើនមកពីអាស៊ី និងមជ្ឈិមបូព៌ា។
លោក Deloire បាននិយាយថា កំណត់ត្រាថ្មី “បញ្ជាក់ពីតម្រូវការបន្ទាន់ដ៏មានសារសំខាន់ក្នុងការទប់ទល់នឹងរដ្ឋាភិបាលដ៏មហាអសីលធម៌ទាំងនេះ និងដើម្បីពង្រីកសាមគ្គីភាពដ៏សកម្មរបស់យើងជាមួយអ្នករាល់គ្នាដែលមានឧត្តមគតិស្នេហាសេរីភាពសារព័ត៌មាន ឯករាជ្យភាព និងពហុនិយម”៕
ប្រភព អាល់ហ្សាហ្សឺរ៉ា