ដោយ៖សហការី
ស្នូលខាងក្នុងនៃផែនដីអាចនឹងឈប់វិល ហើយវាអាចនឹងវិលបញ្ច្រាសថែមទៀតផង -នេះបើយោងតាមការណែនាំរបស់ក្រុមអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ។
ផែនដីត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយសម្បកផែនដី ស្រទាប់ផែនដី និងស្នូលខាងក្នុងនៃផែនដី និងស្នូលផ្នែកខាងក្រៅ។ ស្នូលខាងក្នុងរឹងគឺស្ថិតនៅចម្ងាយប្រហែល ៣.២០០ ម៉ាយពីសម្បកផែនដី ហើយត្រូវបានបំបែកចេញពីស្រទាប់ពាក់កណ្តាលរឹងដោយស្នូលខាងក្រៅរាវ ដែលអនុញ្ញាតឱ្យស្នូលខាងក្នុងវិលក្នុងល្បឿនខុសគ្នាពីការវិលរបស់ផែនដី។
ជាមួយនឹងកាំជិត ២.២០០ ម៉ាយ ស្នូលរបស់ផែនដីមានទំហំប៉ុនភពអង្គារ។ វាភាគច្រើនមានជាតិដែក និងនីកែល ហើយមានប្រហែលមួយភាគបីនៃម៉ាស់របស់ផែនដី។
យោងតាមការស្រាវជ្រាវដែលត្រូវបានចេញផ្សាយនៅក្នុងទស្សនាវដ្តី Nature Geoscience កាលពីថ្ងៃចន្ទ លោក Yi Yang សហការីអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រស្រាវជ្រាវនៅសាកលវិទ្យាល័យ Peking និង Xiaodong Song សាស្ត្រាចារ្យប្រធានសាកលវិទ្យាល័យ Peking បានសិក្សាអំពីរលករញ្ជួយ ពីការរញ្ជួយដីដែលបានឆ្លងកាត់ស្នូលខាងក្នុងរបស់ផែនដីតាមរយៈស្រដៀងគ្នាចាប់តាំងពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៦០ បានឈានមកដល់ការសន្និដ្ឋានមួយថាតើស្នូលខាងក្នុងវិលលឿនប៉ុនណា។
អ្វីដែលពួកគេបានរកឃើញនោះគឺមិននឹកស្មានដល់សោះឡើយ ដោយគិត ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០០៩ មក មានកំណត់ត្រារញ្ជួយដីដែលពីមុនបានផ្លាស់ប្តូរតាមពេលវេលា ហើយបានបង្ហាញពីសភាពខុសៗគ្នាតិចតួចប៉ុណ្ណោះ។ ពួកគេបាននិយាយថា យថាភូតនេះបានបង្ហាញថា ការវិលនៃស្នូលខាងក្នុងត្រូវបានឈប់វិល។
ពួកគេបានសរសេរនៅក្នុងការសិក្សាថា “យើងបង្ហាញពីការសង្កេតដ៏គួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលមួយដែលបង្ហាញឲ្យឃើញថាស្នូលខាងក្នុងនៃផែនដីស្ទើរតែឈប់វិលទៅហើយនៅក្នុងទសវត្សរ៍ថ្មីៗនេះ ហើយប្រហែលជាកំពុងជួបប្រទះនឹងការវិលបញ្ច្រាសមកវិញថែមទៀតផង” ។
លោក Song បានបន្ថែមថា “នៅពេលអ្នកក្រឡេកមើលទៅទសវត្សរ៍រវាងឆ្នាំ ១៩៨០ និង ១៩៩០ អ្នកឃើញមានការប្រែប្រួលយ៉ាងច្បាស់ ក៏ប៉ុន្តែនៅពេលអ្នកឃើញវាពីឆ្នាំ ២០១០ ដល់ឆ្នាំ ២០២០ អ្នកមិនឃើញមានការប្រែប្រួលច្រើនទេ” លោក Song បានបញ្ជាក់បន្ថែមយ៉ាងដូច្នេះ។
ការវិលនៃស្នូលខាងក្នុងរបស់ផែនដីត្រូវបានជំរុញដោយដែនម៉ាញេទិកដែលបង្កើតនៅក្នុងស្នូលខាងក្រៅ និងមានតុល្យភាពទៅតាមឥទ្ធិពលនៃទំនាញរបស់ស្រទាប់ផែនដី។ គេដឹងពីរបៀបដែលស្នូលខាងក្នុងវិលអាចបញ្ចេញពន្លឺដោយសារស្រទាប់ទាំងនេះមានអន្តរកម្ម និងដំណើរការផ្សេងទៀតស្ថិតនៅយ៉ាងជ្រៅក្នុងស្រទាប់ផែនដី។
លោក Hrvoje Tkalcic អ្នកជំនាញភូគព្ភសាស្ត្រនៅសាកលវិទ្យាល័យជាតិអូស្ត្រាលី ដែលមិនបានចូលរួមក្នុងការសិក្សានេះ បាននិយាយថា ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ល្បឿននៃការវិលនេះ និងថាតើវាប្រែប្រួលយ៉ាងណានោះ គឺត្រូវតែយកមកពិភាក្សា។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ “ ស្នូលខាងក្នុងមិនទាន់ឈប់វិលទាំងស្រុងនោះទេ គាត់បាននិយាយថា “ការរកឃើញនៃការសិក្សានេះ មានន័យថា ស្នូលខាងក្នុងឥឡូវនេះមានភាពស៊ីសង្វាក់គ្នាជាមួយនឹងភពផ្សេងទៀតជាងមួយទសវត្សរ៍មុន នៅពេលដែលវាវិលលឿនជាងនេះបន្តិច”។
លោកបានបន្ថែមថា៖ “មិនមានអ្វីដែលធ្វើឲ្យមានជាមហន្តរាយកើតឡើងនោះទេ”។
លោក Song និង Yang បានប្រកែកថា ដោយផ្អែកលើការគណនារបស់ពួកគេ អតុល្យភាពតូចមួយនៅក្នុងកម្លាំងអេឡិចត្រូម៉ាញេទិច និងទំនាញអាចយឺត និងសូម្បីតែកាវិលនៃស្នូលខាងក្នុង។ ពួកគេជឿថាវាគឺជាផ្នែកមួយនៃវដ្ដរយៈពេលប្រាំពីរទសវត្សរ៍ ហើយថា ចំណុចរបត់មុនពេលដែលពួកគេបានរកឃើញនៅក្នុងទិន្នន័យរបស់ពួកគេនៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ២០០៩ ដល់ ២០១០ ដែលវាបានកើតឡើងនៅដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៧០ ។
Tkalcic ដែលជាអ្នកនិពន្ធនៃ “ស្នូលខាងក្នុងរបស់ផែនដី: ដែលមានបទបង្ហាញដោយ Observational Seismology” បាននិយាយថា “ការវិភាគទិន្នន័យគឺត្រឹមត្រូវ” ។ តែទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការរកឃើញតាមរយៈការសិក្សានេះ “គេគួរតែយកចិត្តទុកដាក់” ព្រោះថា “នៅមានតម្រូវការរកទិន្នន័យ និងវិធីសាស្រ្តច្នៃប្រឌិតបន្ថែមទៀត ដើម្បីបំភ្លឺអំពីបញ្ហាដ៏គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍មួយនេះ”។
Song និង Yang បានយល់ស្របថា គេត្រូវការធ្វើការស្រាវជ្រាវបន្ថែមទៀត។
សិក្សាអំពីស្នូលនៃជំពូកនានាក្នុងសៀវភៅរបស់គាត់ស្តីពីការវិលរបស់ស្នូលខាងក្នុងបានលើកថាជាវដ្តនៃស្នូលខាងក្នុងគឺរៀងរាល់ ២០ ទៅ ៣០ ឆ្នាំជាជាង ៧០ឆ្នាំ ដែលបានចងក្រងឡើងនៅក្នុងការសិក្សាក្នុងដំណាក់កាលចុងក្រោយនេះ។ គាត់បានពន្យល់ពីមូលហេតុនៃការប្រែប្រួលដែលកើតមានឡើង ហើយហេតុអ្វីបានជាវាមានផលវិបាកក្នុងការឈ្វេងយល់នូវអ្វីដែលកើតឡើងនៅក្នុងផ្នែកខាងក្នុងបំផុតនៃស្រទាប់ផែនដី។
គាត់បាននិយាយថា “កម្មវត្ថុនៃការសិក្សារបស់យើងត្រូវបានកប់រាប់ពាន់គីឡូម៉ែត្រនៅក្រោមជើងរបស់យើង” ។
លោកបានពន្យល់ថា “យើងប្រើវិធីសាស្ត្រសន្និដ្ឋានភូគព្ភសាស្ត្រ ដើម្បីសន្និដ្ឋានអំពីលក្ខណសម្បត្តិខាងក្នុងរបស់ផែនដី ហើយការប្រុងប្រយ័ត្នត្រូវតែអនុវត្តរហូតដល់ការរកឃើញពហុវិន័យបញ្ជាក់ពីសម្មតិកម្ម និងក្របខ័ណ្ឌជាក់លាក់នៃគំនិតស្រាវជ្រាវរបស់យើង” ។
“អ្នកអាចគិតពីអ្នកជំនាញខាងរញ្ជួយដី ដូចជាវេជ្ជបណ្ឌិតដែលសិក្សាពីសរីរាង្គខាងក្នុងនៃរាងកាយរបស់អ្នកជំងឺដោយប្រើឧបករណ៍មិនល្អឥតខ្ចោះ ឬនៅមានកម្រិត។ ដូច្នេះ ទោះបីជាមានការរីកចម្រើនក៏ដោយ ក៏រូបភាពខាងក្នុងនៃផែនដីរបស់យើងនៅតែមិនទាន់ច្បាស់លាស់នោះទេ ហើយយើងនៅតែស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលនៃការស្វែងរកឲ្យឃើញជាក់ស្តែង៕
ប្រភព៖ ស៊ីអិនអិន
